- hatami
- 1399-02-10
آذربایجان شرقی
استان آذربايجان شرقی در شمال غربی ایران واقع شده که شامل شهرهای :تبریز،مراغه ،بناب ،مرند ، اهر و میانه هست که تصمیم داریم صنايع دستی شهرهای مختلف این استان رو به شما معرفی کنیم .مهمترين صنايع دستی این استان قالی بافی، گليم بافی، جاجيم بافی، رنگرزی سنتی و چاپ کلاقه ای، سوزن دوزی، سفالگری و سراميک سازی، فرآوردههای پوست و چرم، هنرهای مرتبط با چوب، حصير بافی، طراحی سنتی و نگارگری، صحافی و جلدسازی سنتی و گيوهدوزی چاروقدوزی هست.
با ما همراه باشید …
ورنی بافی
یکی از شاخص ترین رشته های صنایع دستی در آذربایجان شرقی ورنی بافی میباشد که در منطقه اهر و ارسباران توسط زنان عشایر بافته می شود.ورنی نوعی زیرانداز میان گلیم و فرش است که هم سادگی و سبکی گلیم را دارد و هم زیبایی و ظرافت قالی را،ورنی به دلیل استفاده نکردن از گره در بافت آن جزو گلیم و در طرح و نقش آن مشابه قالی به نظر می رسد. ورنی های پشمی، پشمی ابریشمی، کف ابریشم و ابریشم خالص انواعی از ورنی هستند که در این منطقه آماده می شوند و در ابعاد و اندازه های مختلف با توجه به نیاز بازار عرضه می گردد.
نگارگری
یکی دیگر از صنایع دستی استان آذربایجان شرقی نگارگری میباشد که به انواع طراحی ،رنگ آمیزی و قلم گیری و انواع نقوش سنتی با موضوعات مختلف برای ایجاد نگاره های مستقل و کاربردی را نگارگری گویند.قدمت این هنر در ایران به دوران اشکانی برمیگردد که توسط شخصی به نام مانی پایه گذاری شده است.از ابتدای شکل گیری هنر نگارگری 12 مکتب این هنر را با سبک و روش های خودشان تکمیل کردن و به نسلهای بعد منتقل کردند.این هنر را میتوان به دو صورت مستقل و وابسته استفاده کرد،که مستقل را میتوان به صورت پرده ،بوم یا نقاشی دیواری به کار برد و وابسته را میتوان به صورت وابسته به یک اثر بزرگتر مثل کتاب،اشیای کاربردی و تزئینی به صورت تذهیب،تشعیر و … استفاده کرد
قلمزنی
قلمزنیبه هنر حکاکی با دست بر روی فلزات هم گفته میشه،که در آن هنرمندان برای خلق اثر از فلزاتی مانند مس، طلا، نقره، برنج استفاده میکنند که بوسیله چکش و قلم خطوط و نقوشی را بر روی آنها می اندازند و علاقه به این هنر به این دلیل است که فلز از دوام و بقای بیشتری نسبت به سایر اشیاء برخورداراست و وسیله ای ماندگار می باشد که بتوانند فرهنگ ، افکار و پیام خود را به نسلهای بعد منتقل کنند و به این سبب هنری والا و ارزشمند در فرهنگ و هنر معنوی ایرانیان است.این هنر در شهر هاي تبريز ، اصفهان و شيراز رواج دارد.
قالی بافی
استان آذربایجان بویژه شهر تبریز يکي از مراکز بافندگي بسيار با اهميت ايران در زمينه قالي بافي و خلق قالی های نفیس می باشد.قالی بافی در تبریز از قبل از دوران صفویه آغاز شده است و یکی از معروفترین و قدیمی ترین مراکز بافت قالی در دنیا به شمار می آید.اوایل بافت قالی به صورت بصورت طرح های روستایی و در ابعاد کوچکتر بافته میشد که به مرور زمان و پیشرفت و ترقی قالی بافی در ابعاد بزرگتر و تعداد رج های بشتر نیز بافته میشد.مواد اولیه بکار رفته در بافت قالی معمولا از جنس پشم یا ابریشم بوده اند که قالی هایی با کیفیت و بسیار ارزشمند را روانه بازار میکردند. قالی معمولا یک رو، پرزدار، گره دار و دارای تار و پود هست که بر حسب بافت چله و تار و پودش انواع مختلفی دارد.
ممقان دوزی
یکی از رودوزیهای سنتی و زیبای ایران ممقان دوزی نام دارد که در استان آذربایجان شرقی در شهرستان ممقان دوخته میشود و به این علت به این نام معروف است .این هنر توسط بانوان خانه دار و هنرمند ممقانی تولید میشود که در آن زمینه اصلی پارچه را با نخ های ابریشمی میپوشانند و زمینه ای تازه از نقش و رنگ ایجاد میکنند.در ممقان دوزی طرح ها عموما ذهنی و برگرفته از برداشت ها و بینش های شخصی آنان از محیط است و شامل نقوش هندسی و گل ها و بوته های تمثیلی است. در گذشته از این رودوزی فقط کلاه محلی تولید میشد اما امروزه از آن برای تهیه زیرلیوانی، کیف ، کمربند ،رومیزی استفاده میشود.
چرم دوزی
چرم طبیعی جنسی است که از دبّاغی پوست خام جانوران، به ویژه گاو به دست می آید. در فرایند دبّاغی، از مواد مختلف مانند زاج سفید، پوست درخت صنوبر، کاج، بلوط، فندق، کائوچو، سماق و مواد شیمیایی دیگر استفاده میشه تاپوست که به تنهايي فسادپذیر هست رو به چرم طبیعی جهت کاربردهای گوناگون تبدیل کنند چرم و ترکیبش با چوب، پایه های تکنولوژی باستان را شکل می داد.
شیشه گری
یکی دیگر از صنایع دستی آذربایجان هنر شیشه گری می باشد. شیشه گری یعنی هنر شکل دادن به شیشه، که در ابتدا هنرمند ماده شیشه را حرارت داده تا به شکل نیمه مایع و نرم در بیاید تا بتواند بوسیله دست ها یا ابزار مخصوص یا دمیدن به آن اشکال گوناگون و زیبایی خلق کند.شیشه گری از قدیمی ترین صنایع دستی بشر به شمار می آید که قدمت آن به 2500 تا 3000 سال قبل از میلاد بازمیگردد.در ایران نیز این هنر دارای سابقه طولانی می باشد که اوج شکوفایی این هنر در ایران به دوره سلجوقیان باز میگردد که در این دوره هنرمندان به روشهای جدیدی روی آورده بودند و با استفاده از قالبهای گوناگون، نقشهای برجسته و فرورفته را در شیشه ایجاد میکردند. فرآوردههای شيشهای اين دوران بيشتر به شکل ظروف کوچک و بزرگ، عطردانهای بسيار ظريف، جامها و گلدانهايی با فرمها و اندازههای متنوع و اشيا تزيينی کوچکی به شکل حيوانات هستند.
جاجیم بافی
جاجیم یکی از صنایع دستی رایج ایران و مختص شهرهای مازندران ، آذربایجان شرقی ، اردبیل ، کرمانشاه ، کردستان ، همدان ، لرستان و فارس است.از تاریخ پیدایش این بافته اطلاعات چندانی موجود نیست. مواد اولیه جاجیم پشم و یا نخ های پنبه ای رنگین است و چون پرز ندارد می توان از دو روی آن استفاده کرد. جاجیم در اکثر شهرهای ایران بافته می شود و تنها تفاوت آن در استفاده از نخ های ظریف و ترکیب نقوش و رنگی است که در آن بکار رفته است.
چاپ کلاقه ای
از دیگر صنایع دستی استان آذربایجان میتوان از چاپ کلاقه ای نام برد که در شهر تبریز و اسکو رواج دارد که دارای قدمتی طولانی می باشد.به طور کلی شروع کار نقاشی و چاپ باتیک به 2000 سال پیش برمیگردد.چاپ کلاقه ای هنری است که در آن از چوب و یا موم شابلون هایی تهیه میکنند و بوسیله واکس طرح ها را بر روی پارچه های ساده (خصوصا ابریشمی )منتقل میکنند. يکي از مشخصات و ويژگي هاي چاپ کلاقه اي ايجاد رگه هاي رنگي است که در اثر شکستن واکس و نفوذ رنگ از ميان اين شکستها به پارچه در حين عمليات رنگرزي برروي پارچه به وجود مي آيد.
کاشی هفت رنگ
از دیگر صنایع دستی استان آذربایجان میتوان از کاشی هفت رنگ نام برد. این مدل از کاشیکاری اکثرا در ساخت مساجد و عبادتگاه ها و همچنین منازل شخصی استفاده می شود که دارای شهرت بسیار خوبی است.در این سبک کاشیکاری کاشی ها معمولا با شکل و ابعاد منتظم هستند که از خشت خام نشات گرفته است و به صورت چهارگوش میباشد و از قطعاتی با ابعاد مختلف برای ساخت گنبد ها و مناره ها استفاده می شود. این کاشی دارای هفت رنگ متداول می باشد که این هفت رنگ عبارت است از سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزهای، قرمز، زرد و حنایی که در آبدات تاریخی و اماکن متبرکه از این نوع کاشیها زیاد استفاده شده است.